Pionek to najsłabsza figura w szachach, ale ma potencjał, by po dojściu na koniec szachownicy przemienić się w silniejszą figurę. Dlatego używa się go do oznaczenia małej, ale ważnej roli lub strategicznego poświęcenia.

Metaforycznie może odnosić się do kogoś, kto jest wykorzystywany przez potężniejszą siłę, niczym „pionek do poświęcenia”. Często pojawia się w filmach i opowieściach jako symbol jednostki poświęconej dla większego celu i jest przydatny do opisywania sytuacji strategicznych.